Po skupionej na pustyni i niebie „Tęsknocie za światłem” druga część trylogii Guzmána o Chile poświęcona jest morzu. Woda to przewodni motyw tej poetyckiej filmowej medytacji nad geografią i historią ojczystego kraju reżysera. Od północnych krańców Chile po Ziemię Ognistą i od eksterminacji rdzennych mieszkańców po ofiary reżimu Pinocheta zrzucane z helikopterów do oceanu. Tytułowy perłowy guzik nawiązuje i do dziewiętnastowiecznej historii wywiezionego do Wielkiej Brytanii zakładnika z ludu Yaghan, i do guzika od koszuli odciśniętego w wyłowionej z oceanu szynie, służącej do obciążenia ofiary „lotu śmierci”. Mówi się, że historię piszą zwycięzcy, ale historię kina dokumentalnego tworzą przede wszystkim twórcy, jak Guzmán, wsłuchani w głos tych, których zwycięzcy starają się zagłuszać. W „Perłowym guziku”, który przyniósł Guzmánowi Srebrnego Niedźwiedzia za najlepszy scenariusz na 65. Berlinale, będą to między innymi głosy jednych z ostatnich żyjących przedstawicieli ludów Yaghan i Alacalufe. 

Maciej Nowicki